De vrije fietser

Naar Knoal

Van Groningen naar Musselkanaal. Dorp van mijn jeugd. Langs de stinkfabriek op de milieuboulevard (vuilstort) aan het Winschoterdiep met links daarvan de Stainkoeln, ongetwijfeld de toekomstige eigen Col du VAM van Groningen. Fietsen op een vuilnisberg. Ook een vorm van hergebruik. Dan via het Polderpad dat loopt door de prachtige polders tussen Haren en Hoogezand naar Meerwijck en Kropswolde om via het Leiwijk-pad dat loopt tussen akkers en graslanden naar Kielwindeweer .

Halverwege het leiwijk-pad tussen Foxwolde en Kielwindeweer staat “De Toekomst”. Een parmantige voormalige aardappelzetmeelfabriek in dienst van 1870 tot 1990 voor Avebe. Nu een hal voor vlooienmarkten. Prachtig voorbeeld van industriele archeologie.

Fietsen door Kielwindeweer vind ik schitterend. Ongerept dorpsgezicht. Mooie stokoude boerderijen. Altijd jammer dat de bakker onlangs is verdwenen. En zo kom ik via het Annerveense kanaal, het Eexterveense kanaal en het Grevelingkanaal bij Stadskanaal. Langs de Sems-linie

Maar eerst nog even langs "Hotel de Veenkoloniën"

Begonnen als hotel Panman voor treinreizigers en binnenvaartschippers. Toen hotel Peper gaan heten, vervolgens hotel "De Peperbus", daarna "Zorghotel de Veenkoloniën"

En Nu? Staat er verlaten en onverzorgd bij. Je kan er bijna op wachten dat ook deze wordt afgebroken. Wat is dat toch met oude iconische hotels die zomaar verdwijnen. Hotel Dopper, waar ik dansles heb gehad en de sterren van de hemel heb gewalst met mijn vaste dansvriendinnetje Gretha Boekholt. Hotel de Ijzeren Klap, waar ik met rooie oortjes naar Jane Fonda heb gekeken in haar rol van Barbarella. Of Hotel Schot in Ter Apel, waar ooit uitbundig carnaval werd gevierd door het katholieke smaldeel van Westerwolde. Deed ik ook aan mee toen ik meende nog een geloof te hebben.

Even hoor...tegen degenen die vroeger wel eens met de bus reisden van Musselkanaal naar Groningen. Ergerden jullie je ook zo aan die hufters van buschauffeurs die zo nodig precies daar een sigaret moesten roken? En ons zo een verplichte pauze van een kwartier opdrongen? Of dat ze wachtten op nog een bus zodat ze lekker samen konden roken en bijkletsen. Ongetwijfeld over postduiven of blaasvoetbal. Of naar binnen gingen voor een kop koffie. Ik merk dat ik weer kwaad word.

Ok. Verder.

Over Stadskanaal kan ik kort zijn: behalve het oude treinstation station en het S.T.A.R. spoorwegmuseum stelt het niks voor. Dus snel er doorheen, wat niet meevalt op de slechtste fietspaden van Nederland. Klein Wallonië.

Wel even Rajakimoes aandoen. Schitterend neo-koloniaal gebouw "De Beuk" dat ooit een stufhol was, maar nu gerund wordt door Jan en Teska van der Werf, die er een prachtige Bed and Breakfast van hebben gemaakt en waar je lekkere koffie kan krijgen met verrukkelijke appelgebak. Behouden monument! Super! Drouwernerstraat 4 Stadskanaal.

Maar toen?

We waren jong. En onbezonnen. Herman en ik. Op onze Puch’s in onze afgedragen legerjassen en met chloor bewerkte spijkerbroeken drongen we de bedompte woonkamer en daarna een even bedompte slaapkamer binnen. Blauw van de rook en nog wat. We rookten Samson met nog wat. Uit manshoge speakers schalde een oorverdovende klereherrie waarvan Herman zwoer dat het Cuby was, terwijl ik meende Pink Floyd te horen. Het klonk steeds mooier. Kon ook liggen aan dat wat we rookten. Toen had ik ook mijn eerste seksuele ervaring. Dacht ik. Maar lag misschien ook weer aan dat wat we rookten.

Doorfietsen naar Musselkanaal

Watertoren, Ceresdorp, Branbergen! Ruik nog steeds de geur van meelkoekjes als ik er langs fiets. Mooie glas-in-loodramen. Waarom moest dat stuk culturele erfgoed zo nodig tegen de vlakte? Alles van waarde is weerloos (Lucebert)

Roomse school. Of eigenlijk Sint Anthoniusschool. Heb ik op gezeten. Elke week wel verkering. Vaak op de juf. Altijd hoofd in de wolken. En ook dat gebouw van neo-barokke allure moest zo nodig plat. Cultuurbarbaren. Beeldenstormers. Zaten vast protestanten achter!

En dan; wat Musselkanaal is overkomen! Daar was Rome onder Nero niks bij. De grote Apocalyps. Achter elkaar grote branden die het halve dorp wegvaagden. Weg iconische panden. Weg vertrouwde winkels. Weg dorpse glorie. Zo jammer...

Kan wel janken bij al die vrijgekomen parkeerplaatsen. En bij elke nieuwe versie van de Ijzeren klap werd hij steeds lelijker.

Maar wie ben ik. Een zeur. Wellicht herrijst Musselkanaal als een Fenix uit haar as en wordt ze straks door huidige en toekomstige generaties als een voorbeeld van moderne stedenbouwkundige architectuur geroemd. En over smaak valt niet te twisten.

Suggestie voor een passende bijnaam: "De drol"

Nee, dan het mooiste monumentale punt van Musselkanaal: kruising Marktstraat-Kruisstraat.

Het tolhuis. een van de oudste pandjes van het dorp.

Hier kocht ik vroeger voor een dubbeltje drop. Rechts Hotel Schot! Staat er nog!

Via de Kruisstraat (musselweg) naar Mussel, vandaar naar links naar de Oomsberg en Vledderveen, dan het Pagedal door om dan via die prachtige houten brug over het AG Wildervanckkanaal richting Veendam te fietsen. Dat bruggetje; de "John Smit-brug", is vernoemd naar John Smit, de drijvende kracht achter de werkgroep Prehistorie, die al heel wat opgravingen uit het mesolithicum heeft gedaan in het pagedal, daar moest ik even een foto maken van Herman en ik toen we er laatst over fietsten.

Fietsen door de landerijen tussen Stadskanaal en Veendam heeft zo z'n charmes. Aardappel-akkers die heerlijk ruiken als de bloesems in bloei staan. Korenvelden die ruisen als de wind er vat op krijgt. De modder op de wegen van pas gerooide bieten. Of vlaaien van koeien op weg van wei naar stal of omgekeerd. Lang geleden had je daarbij nog de stank van de aardappelmeelfabrieken en het stinkend schuim op het Pekelder diep.

Veendam. Heb het dorp niet echt aangedaan, alleen even gestopt voor een kop koffie en appelgebak. Daarna langs voormalig voetbalstadion "De lange leegte" gereden om dan via Hoogezand terug naar Groningen te fietsen.

Was een mooie tocht. Mooie herinneringen ook. In welke toestand dan ook; Musselkanaal blijft aantrekkelijk.