De vrije fietser

GASBEL-ROUTE

In mei 1959 ontdekt. In een bietenveldje van boer Boon in Kolham. Bijna 3000 miljard m3. Uitgeschreven: 3.000.000.000.000 kubieke meter.


Onze huishoudens hebben gedurende die 60 jaar zo'n 600 miljard verbruikt, onze industrie ruim 1800 miljard. We hebben miljarden verkocht aan het buitenland, zelf ook weer vele miljarden geïmporteerd en weer doorverkocht en er zit nog ruim zo'n 600 miljard bij ons in de bodem.


Groningen heeft Nederland warm gehouden. Onze industrie van energie voorzien en het buitenland verwend. De verzorgingsstaat is gefinancierd met Gronings gas. Kabinet na kabinet heeft een goede sier gemaakt van de bodemschatten die onze provincie rijk is. Was. Want het is bijna op. Er zou niks meer gewonnen worden. Vanwege al die aardbevingen. Maar ja, je zou maar een strenge winter krijgen. Of je niet aan afspraken met bevriende naties kunnen houden. Wat een gezichtsverlies! Dat keert zich tegen je bij elke verkiezing die komen gaat!


Groningen is prachtig. De uitgestrektheid. De eeuwige mist die hangt vlak boven weilanden waarin halve koeien en drachtige schapen grazen zonder gestoord te worden door het gezoef van onze fietsbanden of het plotselinge luidruchtige gesnater en gekwaak van de zoveelste vlucht grauwe ganzen.


De boerderijen. Wat er nog van over is.


Vanaf midden jaren 80 vonden er aardbevingen plaats. Pas in 1993 erkende de NAM een verband met de aardgaswinng. De NAM is voor de helft eigendom van Shell en voor de andere helft van Exxon/mobile. De overheid verdiende tot nu toe ruim 280 miljard. De NAM 28 miljard.


De route ging van Glimmen naar Zuidlaren, om het Zuidlaardermeer heen naar Hoogezand, vandaar via Froombosch naar Slochteren, dan via Lageland, Harkstede en Haren weer terug naar Glimmen.


Als je fietst in dat gebied en je hebt net de avond ervoor een fakkeloptocht meegemaakt van verontruste Groningers tegen de gevolgen van de aardgaswinning, en boos over de afwikkeling van gemaakte afspraken over schadevergoeding, dan voel je de tragiek. Onder dit fietspad, waarover ik nu fiets, zit drie kilometer diep aardgas opgesloten in lagen zand. Ooit, 300 miljoen jaar geleden was hier een oerwoud, dat is vergaan, onder druk samengeperst is tot steenkool en onder nog meer druk en warmte is overgegaan tot gas.


En dat wordt nu grootschalig naar boven gepompt. Al 60 jaar lang. Als je ergens iets weghaalt, ontstaat er een leemte. Die wordt dan weer vanzelf opgevuld. Door het materiaal eromheen. Het zand waaruit het gas is gewonnen klinkt dan in elkaar waardoor de ruimte erboven gaat verzakken. Daar hoef je geen professor voor te zijn om dat te kunnen voorzien.


De landerijen en weilanden glooien als je goed kijkt. Boerderijen staan scheef. Muren zijn verzakt. Wegen zijn opgelapt. Her en der staan nieuwe huizen. Aardbevingsbestendig. Het zijn de goedmakertjes. De blijk van goede wil van een schuldige overheid die daarmee denkt weg te komen. Wat blijft is een getekende provincie met zware littekens en een traumatisch verleden.


Hoe lang is het geleden dat veenarbeiders in plaggenhutten voor herenboeren onder erbarmelijke omstandigheden naar turf groeven om Nederland warm te houden. Kijk voor de aardigheid eens rond in dorpjes in de veenkoloniën, hoeveel rijkdom ze dat wel niet gebracht heeft. Achtergebleven gebied. Achtergelaten inwoners. In de steek gelaten landgenoten.


Het wordt tijd dat Groningers als inwoners van een wingebied er zelf iets bij winnen. Respect bijvoorbeeld. Of naast immaterieel gewoon ordinaire materiële vergoeding. Ruimhartig!